Kur’an Referansı: “O, Rahmân’dır, Arş’a istivâ etmiştir.” (Tâ-Hâ 20:5)
Kur’an: Tâ-Hâ 20:5 (“O, Rahmân’dır, Arş’a istivâ etmiştir.”)
Ayrıca, Fâtiha Sûresi 1:1-3 (Besmele ve hemen devamında “Er-Rahmânir- Rahîm”).
eder. Sınırsız merhamet sahibi, tüm varlıklara rahmet eden.
İnsanın, kendisine ve diğer varlıklara merhametli yaklaşması için rehberlik
eder.
Zor anlarda Allah’ın merhametini düşünerek ümide sarılmayı sağlar.
İnsanlara karşı şefkat ve merhametli olmayı teşvik eder.
Affedici, anlayışlı bir tutum geliştirerek toplumsal barışa katkı sağlarız.
Hadislerde “Rahmân” ismi, Allah’ın merhametini en kuşatıcı şekilde ifade ettiği için sıkça geçer. (Buhârî, Tefsir)
Kur’an Referansı: “Allah, çok esirgeyen, çok merhametlidir.” (Fâtiha 1:3)
Kur’an: Fâtiha 1:3 (“Er-Rahmânir-Rahîm”)
Tevbe 9:117 (“Allah, kullarına Raûf ve Rahîm’dir.”)
“Rahîm” ismi, Allah’ın kullarına olan özel şefkatinin ifadesidir; dua ve
tövbede ümide vesile olur.
Toplumsal ilişkilerde affedicilik ve hoşgörü temasını kuvvetlendirir.
İnsanları anlayışla karşılamanın, hatalarını tolere etmenin önemini vurgular.
Zor zamanlarda ümitsizliğe kapılmadan, ilahî merhamete sığınmayı hatırlatır.
Merhamet boyutunun “Rahmân” ve “Rahîm” olarak ikili ifadesi tefsirlerde
sıkça açıklanır (bkz. Taberî, İbn Kesir).
Kur’an Referansı: “O, mülkün sahibidir.” (Âl-i İmrân 3:26)
Âl-i İmrân 3:26 (“De ki: Ey mülkün sahibi Allah’ım…”)
Haşr 59:23 (“O, Melik’tir…”)
sahibi ve hükümdarı.
Sahiplik ve egemenlik konusundaki kibri ortadan kaldırır; insanın sadece “emanetçi” olduğunu öğretir.
“El-Melik” ismi, kulun tevazu ve şükür bilincini artırır.
Sorumluluk ve emaneti hatırlatır; sahip olduklarımızın geçici olduğunu anlatır.
Tevazu ve şükür duygusunu güçlendirir.
Tefsirlerde “Melik” ismi, Allah’ın hükümranlığının hem dünya hem ahireti kuşatması olarak belirtilir.
Kur’an Referansı: “O, Kuddûs olan Allah’tır.” (Haşr 59:23)
Haşr 59:23 (“O, Kuddûs olan Allah’tır.”)
Cum’a 62:1 (“Her şeyi tesbih eden (Allah), Melik, Kuddûs, Aziz, Hakîm’dir.”)
“Kuddûs” ismi, ilahî mükemmelliğe işaret eder; kulun iç ve dış dünyasını temiz tutma gayretini hatırlatır.
Ahlâkî ve manevi temizliğe teşvik eder.
Manevî ve ahlâkî temizlik çabasını artırır.
Hata ve günahlardan arınma gayretini hatırlatır.
Berrak su, saf beyaz ışık, arınmayı simgeleyen minimalist tasarımlar.
Kelimenin kökü “kuds/temizlik” ile bağlantılıdır; “Mukaddes” de buradan gelir.
Kur’an Referansı: “O Selâm’dır...” (Haşr 59:23)
Haşr 59:23 (“O, Selâm’dır…”)
Cennet selamlaşmaları: Yâsîn 36:58 (“Selâm, bir söz olarak…”)
İç ve dış dünyamızdaki huzurun anahtarıdır; toplumsal barışın temelini oluşturur.
Selamlaşma kültürünün (es-selâmü aleyküm) manevî boyutunu güçlendirir. İç huzur ve toplumsal barış için rehberlik eder.
Günlük dualarımızda, davranışlarımızda barışçıl çözümler aramaya
yönlendirir.
Bu ismi zikretmek kalp huzuru ve sükûnet için tavsiye edilir.
Kur’an Referansı: “O, Mü’min’dir.” (Haşr 59:23)
Haşr 59:23 (“O, Mü’min’dir (güven veren)…”)
Kişinin, Allah’a dayanarak güven ve huzur duyması.
Toplumda güvenilir bir insan olmayı, emanete hıyanet etmemeyi teşvik eder.
Korku ve kaygı durumlarında Allah’a sığınmanın huzurunu anlatır.
Toplum içinde güvenilir bir insan olmayı teşvik eder.
Tefsirlerde “Mü’min” isminin hem “iman verici” hem de “emniyet verici”
olarak iki boyutu işlenir.
Kur’an Referansı: “O, Müheymin’dir...” (Haşr 59:23)
Haşr 59:23 (“O, Müheymin’dir…”)
gözeten, kontrol eden.
Her anı “ilahî gözetim” altında olan insan, sorumluluk bilincine sahip olur.
Disiplinli ve özenli davranmayı sağlar.
Hayatımızın her anının ilahî gözetim altında olduğunu idrak etmemizi sağlar.
Sorumluluk, disiplin ve farkındalık duygusunu güçlendirir.
“Müheymin”in kökü “emin olmak, korumak” manalarını içerir.
Kur’an Referansı: “O, Azîz ve Hakîm’dir.” (Fetih 48:7)
Fetih 48:7 (“Allah, Azîz ve Hakîm olandır.”)
Gerçek gücün ve onurun Allah’a ait olduğunu gösterir; kulun kibirlenmesini
engeller.
Zorluklar karşısında Allah’tan güç ve yardım dileyerek hareket etme bilincini pekiştirir.
Kibrin yersiz olduğunu, izzetin yalnızca Allah’a mahsus olduğunu hatırlatır.
Zorluklar karşısında Allah’tan güç ve yardım dilenmeye teşvik eder.
İslam âlimleri, “Azîz” isminin “izzet” (onur) ve “azamet” kökleriyle bağına dikkat
çeker
Kur’an Referansı: “O, Cebbâr olan Allah’tır.” (Haşr 59:23)
Haşr 59:23 (“O, Cebbâr olan Allah’tır.”)
Zorla hükmeden anlamı yanında, yaralı kalpleri tedavi eden yönüne işaret eder.
Hem zalimce “cebbâr”lığı kınar hem de “tedavi eden, onaran” yüceliği anlatır.
Kalbi kırık olanlara merhem olur; her zorluğu onarabilecek güçte olduğunu ifade eder.
Büyüklenme ve zulüm anlamındaki ‘cebbâr’lıktan sakınma uyarısı da içerir.
Kur’an Referansı: “O, azamet sahibidir.” (Haşr 59:23)
Haşr 59:23 (“O, Mutakebbir’dir…”)
Kibir ve gururdan uzak durmayı, Allah’ın büyüklüğünü teslim etmeyi öğretir.
İnsanın kendi acziyetini kabullenerek huzur bulmasına vesile olur.
Kibri engeller, insanın acziyetini hatırlatır.
Büyüklük taslamanın (tekebbürün) Allah’a mahsus bir sıfatı çalmaya kalkmak olduğuna işaret eder.
Hadislerde, kendini büyük gören kimsenin akıbeti uyarılır (Müslim, Birr).
(Furkân 25:2)
Yaratılmış âleme saygı ve ilgi gösterme bilinci kazandırır.
Var oluşumuzun sebebini düşünerek şükür duymayı öğretir.
Kur’an Referansı: “O, Allah ki, yaratan, yoktan var eden, şekil veren O’dur.” (Haşr
59:24)
Doğadaki mükemmel uyuma dikkat çekerek tefekkürü artırır.
Kendi hayatımızda estetik ve düzen anlayışını geliştirir.
Kur’an Referansı: “(Allah) sizi rahimlerde dilediği gibi şekillendirir.” (Âl-i İmrân
3:6)
İnsan vücudundaki mükemmel tasarımı düşünmek ve sağlığımıza özen
göstermek.
Tüm canlıların farklı ve özel yaratıldığını takdir etmek, ayrımcılıktan kaçınmak.
(Tâ-Hâ 20:82)
Hata yaptığımızda umutsuzluğa düşmeden tövbe etme bilincini destekler.
Başkalarına da hoşgörülü olmayı, hatalarını affetmeyi öğretir.
Kur’an Referansı: “O, kullarının üstünde kahredici (mutlak hakim)dir.” (En‘âm 6:18)
İnsanın, kimi zaman yaşadığı zorluklar ve imtihanlarla karşılaştığında ilahî gücün farkına varması.
Büyüklenmeden sakınmak ve adaletsizlik yapmaktan çekinmek.
Kur’an Referansı: “Şüphesiz Sen, çok bağışta bulunan (El-Vehhâb)’sın.” (Âl-i İmrân
3:8)
Sahip olduğumuz nimetleri fark etmemizi sağlar, şükür duygusunu geliştirir.
Paylaşma ve cömertlik erdemini teşvik eder.
Kur’an Referansı: “Şüphesiz ki Allah, rızık verenlerin en hayırlısıdır.” (Hac 22:58)
Çalışma ve gayret gösterme yanında tevekkül etmeyi öğretir.
İhtiyaç sahiplerine yardım ederek rızkın paylaşılmasını hatırlatır.
Kur’an Referansı: “Rabbimiz, bizimle kavmimiz arasında Sen hak ile hüküm ver (fetih eyle).” (A‘raf 7:89)
Zor işlerde, yeni başlangıçlarda Allah’tan yardım dileyerek kolaylık beklemek.
Umutsuzluğa düştüğümüzde yeni kapıların açılacağına iman etmek.
Kur’an Referansı: “Şüphesiz ki Allah, her şeyi hakkıyla bilir.” (Nisâ 4:176)
İlim öğrenmeye teşvik eder; cehaletten kaçınırız.
Gizli-açık her halimizden haberdar olan Allah’a karşı sorumluluk duyarız.
El-Kâbıd (ٱلْقَابِضُ)
Kur’an Referansı: “Allah dilediğine rızkı genişletir, dilediğine daraltır.” (Ra’d 13:26)
Dar zamanlarda, sıkıntılarda sabır göstermemizi ve imtihan bilincini canlı
tutar.
Hayatın her anının Allah’ın takdiriyle şekillendiğini hatırlatır.
Kur’an Referansı: “Allah rızkı dilediğine yayar (bollaştırır), dilediğine kısar.” (Şûrâ
42:12)
Bolluk dönemlerinde şükretmeyi ve israf etmemeyi öğretir.
Yardıma muhtaç olanlara el uzatma duyarlılığını güçlendirir.
El-Hâfıd (ٱلْخَافِضُ)
Kur’an Referansı: “Allah, dilediğini alçaltır, dilediğini yüceltir.” (Vâkıa 56:3)
İnsanın yükselme veya düşüşünün gerçek sahibinin Allah olduğunu hatırlatır.
Kibirden sakındırır; her durumun geçici ve imtihan gereği olduğunu anlatır.
Kur’an Referansı: “Allah’ın katında dereceler vardır.” (Tevbe 9:20)
Dua ve ihlasın önemine vurgu yapar; şeref ve yükselişin Allah’a yaklaşmakla olduğunu öğretir.
Kendini geliştiren, ilimde ve ahlâkta yükselen insanın Allah katındaki değerini anımsatır.
Kur’an Referansı: “İzzet sahibi olan yalnızca Allah’tır.” (Nisâ 4:139)
Saygınlığın, itibarın kaynağının dünyevî değil, manevi olduğunu hatırlatır.
Başkalarının onurunu koruyarak davranmayı ve kimseyi küçük görmemeyi öğretir.
Kur’an Referansı: “Dilediğine izzet, dilediğine zillet verir.” (Âl-i İmrân 3:26)
Bazen insan, yaptıklarından dolayı toplumda küçük düşebilir; bu da bir imtihandır.
Adaletsizlik ve zulüm yapmaktan, insanları hor görmekten sakındırır.
Kur’an Referansı: “Şüphesiz ki Allah, her şeyi işiten ve bilendir.” (Bakara 2:224)
Dualarımızın işitildiğini bilmek, bize teselli ve ümit verir.
Konuşurken, sözlerimize dikkat etme, gıybetten sakınma bilincini artırır.
Kur’an Referansı: “O, Basîr’dir.” (Şûrâ 42:11)
Yaptığımız her işten haberdar olunduğunu bilmek sorumluluğu artırır.
Kendi kusurlarımızı görmeye çalışarak sürekli kendimizi ıslah etmemize vesile
olur.
Kur’an Referansı: “O, hükmünde asla haksızlık yapmaz.” (Enbiyâ 21:47, dolaylı)
Adalet duygusunu güçlendirir, hüküm verme konusundaki hatalara karşı uyarır.
İnsan ilişkilerinde adil ve dürüst olmayı teşvik eder.
El-‘Adl (ٱلْعَدْلُ)
Kur’an Referansı: Doğrudan “El-‘Adl” ifadesi Kur’an’da geçmese de, “Allah adaleti emreder...” (Nahl 16:90) gibi pek çok âyetle vurgulanır.
Haksızlık yapmaktan sakınma, adil olma ve zulmü engellemeye çalışma bilinci oluşturur.
Gündelik hayatta dürüst alışveriş, doğru şahitlik, kul hakkına riayet gibi davranışlara yöneltir.
eden.
Kur’an Referansı: “Allah, kullarına latif (lütufkâr) davranır.” (Şûrâ 42:19)
İyiliği ince ve zarif şekilde yapmak, kibarlıkla davranmak.
Görünmeyen yardımların Allah’tan geldiğine inanarak şükretmek.
Kur’an Referansı: “Allah, yaptıklarınızdan haberdardır.” (Nisâ 4:135)
İnsanın iç dünyasındaki niyet ve düşüncelerin bile Allah’ın bilgisi dâhilinde olduğunu hatırlatır.
Kendimizi sürekli muhasebe altında tutmayı sağlar.
Kur’an Referansı: “Allah, Halîm’dir, çok bağışlayıcıdır.” (Teğâbün 64:17)
Başkalarının hatalarına karşı sabırlı ve anlayışlı olmak.
Günahlardan dönmek için fırsat tanındığını bilip hemen tövbe etmek.
Kur’an Referansı: “Rabbinin adı Azîmdir.” (Vâkıa 56:74)
Evrenin büyüklüğü karşısında, insanın acziyetini hatırlaması.
Allah’ın azameti karşısında tevazu ve saygı beslemek.
Kur’an Referansı: “O, Gafûr ve Rahîm’dir.” (Zümer 39:53)
Ek Hadis: “Allah’ın rahmetinin enginliği, kullarının günahlarından çok daha büyüktür.” (Tirmizî, Deavât)
Tövbe kapısının her zaman açık olduğunu; ümit ve pişmanlık duygusunu beraber yaşamak.
İnsanların hatalarını görmezden gelerek toplumda merhameti yaymak.
Kur’an Referansı: “Allah şükrün karşılığını bol bol verendir (Şekûr).” (Fâtır 35:30)
Küçücük iyiliklerin bile Allah katında büyük değer taşıdığını bilmek.
Şükretme alışkanlığını kazanmak, nankörlükten sakınmak.
Kur’an Referansı: “O, Alîy’dir, Azîm’dir.” (Şûrâ 42:4)
Bütün makam ve mevkîlerin üstünde Allah’ın yüceliğini kabullenmek.
Yükseklik arzusunu dünyevî çıkar için değil, manevî olgunluk için
yönlendirmek.
Kur’an Referansı: “O, Latîf’tir, Habîr’dir, Kebîr’dir.” (Sebe’ 34:26, dolaylı)
Allah’ın büyüklüğünü idrak eden kul, kibir ve gururdan uzaklaşır.
Büyüklük ve yüceliği maddeyle ölçemeyeceğimizi öğreniriz.
Kur’an Referansı: “Rabbin, her şeyi gözetleyendir.” (Sebe’ 34:21, dolaylı)
Korku ve endişeler karşısında güven duygusuna vesile olur.
Kendi emanetlerimize sahip çıkmak, sorumluluk üstlenmek.
Kur’an Referansı: “Allah, her şeyin üzerinde gözetici (Mukît)tir.” (Nisâ 4:85)
Sadece fiziksel beslenme değil, ruhsal ve duygusal ihtiyaçlarımızın da Allah tarafından karşılandığına inanmak.
İsraf etmemek, gıdaya ve nimete saygılı olmak.
Kur’an Referansı: “Hesap gören olarak Allah yeter.” (Ahzâb 33:39)
Hesap verme bilincini canlı tutar; haksız kazançtan uzaklaştırır.
Adalet ve doğruluğa teşvik eder; kimsenin yaptığı yanına kalmaz.
El-Celîl (ٱلْجَلِيلُ)
Kur’an Referansı: Doğrudan “El-Celîl” ifadesi geçmese de, “Celâl ve ikram sahibi Rabbinin yüzü bâkidir.” (Rahmân 55:27)
Allah’ın celâl sıfatını tefekkür ederek saygı ve haşyet duymak.
Büyüklenmek yerine, büyük olanı tanımak ve O’na yakınlaşmak.
Kur’an Referansı: “Ey insan! Kerim olan Rabbine karşı seni aldatan nedir?” (İnfitâr
82:6)
Cömertliği benimsemek; Allah rızası için paylaşmak.
İyiliğin hiçbir zaman boşa gitmeyeceğini idrak etmek.
Kur’an Referansı: “Allah, her şeyi denetleyendir (Rakîb).” (Ahzâb 33:52, dolaylı)
Gizli veya açık her davranışımızın gözlendiğini bilmek, bizi yanlış yapmaktan alıkoyar.
Vicdan muhasebesini canlı tutar.
Kur’an Referansı: “Dua edenin duasına icabet ederim...” (Bakara 2:186, dolaylı)
Ek Hadis: “Dua, müminin silahıdır.” (Tirmizî, Deavât)
Dua etmenin önemini, sabırla beklemenin gerekliliğini gösterir.
Her dua mutlaka bir şekilde cevap bulur; bunu unutmamak huzur verir.
Kur’an Referansı: “Rabbinin rahmeti her şeyi kuşatmıştır.” (A‘raf 7:156, dolaylı)
İlahi rahmetin genişliğini düşünerek umutlu olmak, kimseyi ümitsizliğe
itmemek.
Kendi hoşgörümüzü de genişleterek insanlara kalbimizi açmak.
Kur’an Referansı: “Allah, azizdir, hakimdir.” (Nisâ 4:56)
Hayatın iniş-çıkışlarındaki hikmeti kavramaya çalışırız.
Bilginin yanında irfan ve anlayış geliştirmemizi sağlar.
Kur’an Referansı: “O, Ğafûr ve Vedûd’dur.” (Bürûc 85:14)
Ek Hadis: “Allah, kulunu, kulun Allah’a olan sevgisinden daha fazla sever.” (Buhârî, Tevhîd)
Sevgi bağlarını güçlendirme, Allah’ı ve insanları sevme, affedicilik.
Dargınlık ve küskünlük yerine hoşgörü ve anlayışla yaklaşma.
Kur’an Referansı: “O, Rahmet Sahibidir, Mecîd’dir.” (Hud 11:73, dolaylı)
İbadet ve duada Allah’ın yüceliğini anmak, yüceltmek.
Kendi övgümüzü değil, Allah’ın yüceliğini vurgulamak.
Kur’an Referansı: “Sonra sizi öldürecek, sonra tekrar diriltecektir.” (Bakara 2:28)
Ahiret inancını ve tekrar dirilmeyi hatırlatarak sorumlu davranmayı teşvik
eder.
Kalbî duyarlılık; manevi olarak “ölmüş” ruhları diriltmek için gayret.
Kur’an Referansı: “Allah, her şeye şahittir.” (Nisâ 4:33, dolaylı)
İnandığımız doğruları yaşamamız gerektiğini ve her anımızın kayıt altında olduğunu gösterir.
Gizli saklı kalmaz; dürüstlük ve açık yüreklilik ön planda olur.
Kur’an Referansı: “İşte Allah, O hakkın ta kendisidir.” (Hac 22:6)
Hak ve hakikati arama, yalandan ve iftiradan uzak durma.
Adil ve doğru olma çabası, hakkın yanında yer alma.
El-Vekîl (ٱلْوَكِيلُ)
vekil.
Kur’an Referansı: “Allah vekil olarak yeter.” (Ahzâb 33:3)
Tedbir aldıktan sonra sonucun Allah’a bırakılması; kaygı ve stresin azalması.
Kararsız kaldığımızda güven kapısı bulmak, umutsuzluğa düşmemek.
Kur’an Referansı: “Allah güçlüdür (Kavî), Azizdir.” (Hac 22:40)
Kendi gücümüze değil, Allah’ın gücüne güvenerek hareket etmek.
Zayıflara zulmetmemek; güçlüyken adaleti sağlamak.
Kur’an Referansı: “Şüphesiz Allah, Rezzak’tır, Metîn’dir.” (Zâriyât 51:58)
Sarsıntılı dönemlerde dahi dayanabileceğimiz, güvenebileceğimiz sağlam
dayanak.
Sabır ve sebat; zorluklar karşısında yılmamak.
Kur’an Referansı: “Allah, inananların velîsidir; onları karanlıklardan aydınlığa çıkarır.” (Bakara 2:257)
Yalnız olmadığımızı, ilahî bir dostluğa sahip olduğumuzu bilmek moral verir.
Başkalarına da dostça davranmak, kardeşlik duygusunu pekiştirmek.
56. El-Hamîd (ٱلْحَمِيدُ)
Kur’an Referansı: “Şüphesiz ki Allah, Ğanîdir, Hamîd’dir.” (Hac 22:64)
Şükür ve hamd etme bilincini geliştirir, nimetleri hatırlatır.
Kendi yaptıklarımızla övünmek yerine, her başarının sahibinin Allah olduğunu düşünmek.
Kur’an Referansı: “O, her şeyi sayı olarak kuşatmıştır.” (Cin 72:28)
Hayatımızdaki detayları görmezden gelmemek, her şeyin kayıt altında olduğunu hatırlamak.
“Zerre kadar iyilik de kötülük de karşılıksız kalmaz” ilkesini kavramak.
Kur’an Referansı: “Yaratan, yoktan var eden ve şekil veren O’dur.” (Haşr 59:24, dolaylı)
Yaratıcılığımızın kaynağını düşünmek; sanatsal veya bilimsel keşiflere ilham.
Yeni başlangıçlara cesaret etmek.
59. El-Mu’îd (ٱلْمُعِيدُ)
(Yûnus 10:4, dolaylı)
Ahirete iman, ölümün bir son değil, yeni bir başlangıç olduğunu kavratır.
Hayatımızı sorumluluk bilinciyle sürdürmemizi sağlar.
Kur’an Referansı: “O, öldürür ve diriltir.” (Tevbe 9:116, dolaylı)
Her canlının hayat kaynağı Allah’tır; sağlığımızın değerini biliriz.
Manevî olarak da kalbi dirilten, ruha anlam katanın O olduğunu düşünmek.
Kur’an Referansı: “O, diriltir ve öldürür.” (Rum 30:40, dolaylı)
Ölüm gerçeğini hatırlatır; dünya hayatının geçici olduğunu gösterir.
Ölüme hazırlıklı olmak, ahiret bilincini canlı tutmak.
(Bakara 2:255)
Ek Hadis: “Ya Hayyu, ya Kayyûm, rahmetinle yardımını dilerim.” (Tirmizî, Deavât)
Yaşama sevincini, enerji ve canlılığı hatırlatır.
Asıl hayat sahibiyle bağlantıda olmanın önemini vurgular.
Kur’an Referansı: “Allah, O’ndan başka ilah yoktur. O, El-Hayy ve El- Kayyûm’dur.” (Bakara 2:255)
Kâinatın düzenini sağlamanın Allah’a ait olduğunu idrak etmek.
İhtiyaçlarımızı O’na arz ederek teslim olmak.
Kur’an Referansı: Doğrudan “El-Vâcid” şeklinde geçmez, ancak “Dilediğini dilediği anda var eder.” şeklinde genel anlamı Kur’an’ın birçok yerinde mevcuttur.
Allah’ın hiçbir şeye muhtaç olmadığını, ancak bizim O’na daima muhtaç olduğumuzu hatırlatır.
Kendi yetersizliklerimizi kabullenip O’na yönelmek.
Kur’an Referansı: “O, Mecîd’dir.” (Hud 11:73, Bürûc 85:15 - mecîd kökünden)
Büyüklük ve şan konusunda kulun kibirlenmesi yersizdir; asıl yücelik Allah’a
mahsustur.
Şeref ve izzet arayışında manevi değerlere sarılmak.
El-Vâhid (ٱلْوَاحِدُ)
Kur’an Referansı: “İlahınız tek bir ilahtır.” (Bakara 2:163)
Tevhid inancı; hayatımızda öncelik sırasının Allah’a ait olması.
Şirkten, çok ilahlı anlayışlardan uzak kalmak.
Kur’an Referansı: “De ki: O Allah bir tektir (Ahad).” (İhlâs 112:1)
Her şeyin kaynağı olarak O’nu tanımak; sadelik ve tevhidi benimsemek.
Samimi ibadetin, ikilikten uzak ve sadece Allah’a yönelmiş olması gerektiğini öğretir.
Kur’an Referansı: “Allah Samed’dir.” (İhlâs 112:2)
Her daim O’na yönelmek, ihtiyaçlarımızı O’ndan istemek.
Kibirli olmamak; aslında her nefeste O’na bağımlı olduğumuzu hatırlamak.
Kur’an Referansı: “Allah her şeye kadirdir.” (Bakara 2:20, pek çok yerde geçer)
Zorluklar karşısında Allah’ın gücünü tefekkür ederek ümitsizliğe düşmemek.
Hayatın sınavlarındaki çözüm gücünün O’nda olduğunu bilmek.
Kur’an Referansı: “O, her şeye gücü yetendir.” (Kehf 18:45, birçok yerde muktedir veya kadir köküyle)
İlahi planın üzerinde başka bir gücün olmadığını anlamak.
İnançlı bir duruş, tevekkül ve sabır sergilemek.
(Müzzemmil 73:20, dolaylı)
Başarının da başarısızlığın da ilahî takdire bağlı olduğunu unutmamak.
İnsanları geçmeye çalışırken haksız yollar yerine emek vermek.
Kur’an Referansı: “Allah dilediğini geri bırakır.” şeklinde doğrudan bir ifade yok, fakat “O, öne geçirir, geriye atar.” manasına gelen müteaddit ifadeler, rivayet ve hadislerde bulunur.
“Neden geç kaldım?” vb. durumlarda, bunda da bir hayır olabileceğini hatırlamak.
İmtihanın çeşitliliğini kavramak, sabretmeyi öğrenmek.
El-Evvel (ٱلْأَوَّلُ)
Kur’an Referansı: “O, Evvel ve Âhir’dir.” (Hadîd 57:3)
Her şeyin başlangıcında Allah’ın olduğunu düşünmek.
İnsanın sonradan yaratıldığını bilerek fani oluşumuzu unutmamak.
Kur’an Referansı: “O, Evvel ve Âhir’dir.” (Hadîd 57:3)
Dünyanın ve kâinatın sonu geldiğinde dahi var olacak tek varlığın Allah olduğunu hatırlamak.
Fanilik bilinciyle, ebediyete hazırlık yapmak.
Kur’an Referansı: “O, Zâhir ve Bâtın’dır.” (Hadîd 57:3)
Gözümüzü açtığımızda gördüğümüz her şey O’nun varlığına işaret eder.
İmanımızı gözlem ve tefekkürle güçlendirmek.
Kur’an Referansı: “O, Zâhir ve Bâtın’dır.” (Hadîd 57:3)
Sadece dış dünyaya değil, iç âlemimize de O’nun nüfuz ettiğini bilmek.
İçsel yolculuk, manevî derinlik arayışı.
İdare edenin, yönetenin gerçek sahibi Allah olduğunu kabul etmek.
Makam ve yetki bizdeyken bile O’nun hükmüne uygun davranmak.
Kur’an Referansı: “O, çok yücedir (Müte‘âl).” (Ra’d 13:9, dolaylı)
Kendimizi ne kadar yükseltirsek yükseltelim, mutlak yücelik Allah’a aittir.
Maneviyatı ve ahlakı yüceltmeye çaba göstermek.
Kur’an Referansı: “Şüphesiz biz, O’nu iyilerden (el-Berr) bulduk.” (Tevbe 9:91,
dolaylı)
İyilik yapmanın güzelliği; Allah’ın iyilik eden kullarını sevdiğini bilmek.
İnsanlara karşı cömert, yardımsever ve sevecen davranmak.
(Tahrîm 66:8)
Günah veya hata sonrasında hemen dönüş yapmanın mümkün olduğunu
bilmek.
Pes etmeyip daima Allah’tan af dilemek.
Kur’an Referansı: “Biz de onlardan intikam aldık.” (Zuhruf 43:25, dolaylı)
Zalimliğin cezasız kalmayacağını anlamak; adalete güvenmek.
Kendi intikam duygumuzu kontrol etmek; ilahî adalete teslim olmak.
Kur’an Referansı: “Allah Ğafûr’dur, Afûvv’dur.” (Nisâ 4:43)
Hem kendimiz hem de başkaları için af dilemeyi ve affetmeyi teşvik eder.
Kırgınlıkları sürdürmek yerine barış, uzlaşma ve sevgiye yöneltir.
Kur’an Referansı: “Allah, insanlara Raûf ve Rahîm’dir.” (Bakara 2:143)
Merhamet ve şefkat duygumuzu geliştirmek, özellikle muhtaçlara yardım eli
uzatmak.
Kalp yumuşaklığı ve anlayışla yaklaşmak, sert kalpli olmamak.
Mâlikü’l-Mülk (مَالِكُ ٱلْمُلْكِ)
Kur’an Referansı: “(Ey Peygamber!) De ki: Ey Mülkün Sahibi Allah’ım...” (Âl-i
İmrân 3:26)
Sahip olduklarımızın hepsinin aslında birer emanet olduğunu idrak etmek.
Mevki, makam veya zenginlikle kibirlenmeyip gerçek Sahibi’ni unutmamak.
Kur’an Referansı: “Celâl ve ikram sahibi Rabb’inin yüzü bakidir.” (Rahmân 55:27)
Hem heybet hem de lütuf sahibi olan Allah’ı tanımak; saygı ve sevgi dengesi
kurmak.
Bu ismi zikrederken korku ve ümit arasında olmak.
Kur’an Referansı: “Allah, adaleti ve ihsânı emreder.” (Nahl 16:90, dolaylı)
Adil davranmaya iten, her durumda hakkaniyeti gözetmeyi öğreten bir anlayış.
Özellikle yönetici veya hakem konumundaki kişilerin sorumluluğunu hatırlatır.
Kur’an Referansı: “(O) insanları hesaba çekilecekleri gün için mutlaka toplayacaktır.” (Âl-i İmrân 3:9, dolaylı)
Ahiret günü herkesin bir araya geleceğini bilmek, kin ve nefreti sürdürmemek.
Farklılıkları kabul ederek birleştirici olmak.
Kur’an Referansı: “Allah, Ganiy’dir, siz ise fakirsiniz.” (Muhammed 47:38)
Her türlü zenginliğin kaynağı Allah olduğu için, insanın kendini ihtiyaçsız
görmemesi.
Yardımlaşma ve paylaşımda bulunurken aslında kendimize iyilik ettiğimizi
fark etmek.
(Şûrâ 42:12) meâlinde destekleyen âyetler vardır.
Hem maddi hem manevi zenginliğin gerçek kaynağının Allah olduğunu düşünmek.
Paylaşarak zenginleşmek, bencillikten uzak durmak.
Kur’an Referansı: Doğrudan “El-Mâni‘” şeklinde yoktur; “Allah, dilediğini korur, dilediğini mahrum eder.” anlamında birçok âyet vardır (Ra‘d 13:26).
Bazen istediğimizin olmamasında da bir hayır olabileceğini hatırlamak.
Kendimizi zararlı işlerden korumak için O’na sığınmak.
6:17 vb.).
Her zararın arkasında bir ilahî imtihan veya ders olabileceğini düşünmek.
Sabır ve sığınma bilincini güçlendirmek.
Yararlı olan her şeyin kaynağının Allah olduğunu bilmek ve şükretmek.
Başkalarına da faydalı işler yapmak, yararlı ilim ve hizmet sunmak.
Kur’an Referansı: “Allah, göklerin ve yerin nurudur.” (Nûr 24:35)
Kalplerdeki karanlığı gideren, iman ışığı veren yönüyle umut ve rehberlik.
Ahlâki ve manevi aydınlanma için O’na yönelmek.
Kur’an Referansı: “Allah, kimi dilerse onu doğru yola hidayet eder.” (Kasas 28:56)
Doğruyu bulmak için O’na sığınmak, dua etmek, rehberlik istemek.
Karşımıza çıkan fırsat ve öğütleri değerlendirmek.
Kur’an Referansı: “O, göklerin ve yerin Bedî‘idir (benzersiz yaratıcısıdır).” (Bakara 2:117)
Eşsiz sanat eserlerine ve doğadaki benzersiz düzene bakarak O’nun kudretini
tefekkür etmek.
Yaratıcılıkta ilham kaynağının Allah olduğunu idrak etmek.
96. El-Bâkî (ٱلْبَاقِي)
Kur’an Referansı: “Celâl ve ikram sahibi Rabbinin yüzü bakidir.” (Rahmân 55:27)
Fâni dünyanın geçiciliğini vurgular, insanı ebedi olana yöneltir.
Sevgi, ibadet ve sadaka gibi kalıcı değerlerle “Bâkî” olana bağlanmak.
Kur’an Referansı: “Biz yeryüzüne ve üzerindeki herkese varis oluruz.” (Meryem 19:40)
Mal-mülk hırsını törpülemek; her şeyin sonunda Allah’a kalacağını düşünmek.
Gerçek mülk sahibinin Allah olduğu bilincinde olmak.
Er-Reşîd (ٱلْرَّشِيدُ)
Kur’an Referansı: Doğrudan “Er-Reşîd” olarak geçmese de, “O, en doğru yola iletir.” (Yûnus 10:25) mânâsında destekleyici âyetler vardır.
Kararsızlık veya yanılgı hâlinde O’na sığınarak istikamet istemek.
Aklımızı da doğru kullanarak hikmetle davranmaya çalışmak.
veren.
Kur’an Referansı: “Allah, Halîm’dir, Sabûr’dur.” şeklinde hadislerde geçer; Kur’an’da “sabır” köküyle bağlantılı âyetler çoktur.
Başımıza gelen musibetlerde sabırlı olmaya teşvik eder.
Hatalarımıza rağmen dönme fırsatımız olduğunu hatırlatır.